Η κρίσιμη διαφορά του θεσμού της διαμεσολάβησης σε σχέση με την προϋπάρχουσα δυνατότητα εξωδικαστικού συμβιβασμού, είναι η ισχύς που έχει η συμφωνία που επιτυγχάνεται κατά τη διαδικασία της διαμεσολάβησης: η συμφωνία αυτή έχει ως προς την εκτελεστότητά της, δηλαδή ως προς τη δυνατότητα να υλοποιηθούν οι όροι της μέσω αναγκαστικής εκτέλεσης, τη δύναμη δικαστικής απόφασης.
Ειδικότερα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 παρ. 3 του νόμου 4640/2019, το πρακτικό της διαμεσολάβησης μπορεί να κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου, με αποτέλεσμα να αποτελεί έκτοτε εκτελεστό τίτλο, με τον οποίο τα μέρη μπορούν να προχωρήσουν σε αναγκαστική εκτέλεση των όρων του, όπως ακριβώς εκτελείται και μια δικαστική απόφαση, όταν τα μέρη δεν συμμορφώνονται οικειοθελώς με αυτήν.
Κατ’αυτό τον τρόπο τα μέρη δεν φοβούνται ότι η συμφωνία στην οποία θα καταλήξουν κινδυνεύει να μείνει κενό γράμμα στην περίπτωση που η μια πλευρά δεν ανταποκριθεί στην τήρησή της, αλλά αντιθέτως έχουν τη δυνατότητα να την εφαρμόσουν με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να εφαρμοστεί και μια δικαστική απόφαση.
Αυτή είναι η μεγάλη αλλαγή που κομίζει ο θεσμός της διαμεσολάβησης, με αποτέλεσμα τα μέρη πράγματι να έχουν αποφύγει μια δικαστική διαμάχη, χωρίς όμως να στερηθούν τη δεσμευτικότητα και το κύρος μιας δικαστικής απόφασης. Αντιθέτως, τα ίδια τα μέρη είναι που λαμβάνουν την απόφαση ως προς τον τρόπο που θα επιλύσουν τη διαφορά τους, η οποία απόφασή νομικά ισχυρή με τον ίδιο τρόπο που είναι και μια δικαστική απόφαση. Κοντολογίς, οι ίδιοι οι πολίτες γίνονται οι δικαστές της διαφοράς τους!
Αυτό φυσικά προϋποθέτει την τήρηση της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, υπό τη διεύθυνση του διαμεσολαβητή/ της διαμεσολαβήτριας και με την παρουσία των μερών μαζί με τους δικηγόρους τους, η οποία διαδικασία εξασφαλίζει την ευθυκρισία, την κατάλληλη ενημέρωση και τη νομική τους πλαισίωση.
Κατ’αυτό τον τρόπο η αποφυγή του δικαστηρίου δεν μένει στα λόγια, αλλά γίνεται πράξη, με αποτέλεσμα τα μέρη να μπορούν να εμπιστευτούν τη διαμεσολάβηση για την ουσιαστική κι απολύτως αποτελεσματική εξωδικαστική επίλυση των διαφορών τους.
Ροζίτα Σπινάσα