Στους ανθρώπους, και κατ’ επέκταση στην κοινωνία μας, υπάρχουν οι δυνάμεις της συγκρούσεως και οι δυνάμεις της ειρήνευσης – οι δυο πλευρές που αλληλοσυμπληρώνονται και που ενυπάρχουν μέσα μας, σε διαφορετική αναλογία, δύναμη κι επιρροή.
Κι ενώ οι δυνάμεις της αντιπαράθεσης (οι οποίες πηγάζουν από τη λεγόμενη αρσενική αρχή), είναι απαραίτητες ως αυτοπροστασία απέναντι στους κινδύνους κι αποτελούν συνάμα μοχλό δράσης κι εξέλιξης –η βία είναι η μαμή της ιστορίας σύμφωνα με τον Καρλ Μαρξ–, είναι γεγονός αναντίρρητο ότι φέρουν τεράστιο κόστος και απώλειες, που υπερπηδούν τα οφέλη: πόνος, αγωνία, υλικές και ψυχικές καταστροφές, εχθρικότητα και διάσπαση, πληγές που παραμένουν ανοιχτές για χρόνια, και που πολλές φορές παιδεύουν και τις επόμενες γενιές.
Τίποτα καλό δεν γεννιέται από έναν πόλεμο.
Από την άλλη, υπάρχει η ενωτική ενέργεια (της λεγόμενης θηλυκής αρχής): η ενέργεια της φροντίδας, της αρμονίας, της συνύπαρξης. Καθώς βασικό συστατικό της κοινωνίας είναι το «μαζί», είναι προφανές ότι η πλέον ωφέλιμη λύση σε μια διαφωνία είναι η ειρηνική επίλυσή της, που θα επιτρέψει στα δυο μέρη να συνεχίσουν να συμπορεύονται, εφόσον το επιθυμούν, και σίγουρα δεν θα τους αφήσει εχθρούς κι αντιπάλους – το «μαζί» θα διασωθεί, η διάσπαση θα αποφευχθεί.
Στο επίπεδο των ατομικών διαφορών μεταξύ των πολιτών, η σύγχρονη κοινωνία διαθέτει ένα πολυπληθές νομικό οπλοστάσιο για τη δικαστική επίλυση μιας διαφοράς. Ωστόσο, ενώ πρόκειται για την απολύτως σεβαστή διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, στην πράξη αποτελεί, και αυτή, κι όπως μαρτυρά και η ίδια η ορολογία της, μια άλλης μορφής μάχη: στις δικαστικές αίθουσες επικρατεί ο θυμός, η τοξικότητα, η λεκτική και ψυχική βία που γεννούν νέα, αναίμακτα μεν, επώδυνα δε τραύματα.
Έτσι, και πέρα από τα αναμφίβολα πρακτικά οφέλη της άμεσης εξωδικαστικής επίλυσης μιας διαφοράς, υπάρχει και το σημαντικό ψυχικό όφελος που προσφέρει στα μέρη η ειρηνευτική διαδικασία της διαμεσολάβησης, και η ποιότητα ζωής που αποκομίζουν από αυτήν. Κατ’ επέκταση, και καθώς η κοινωνία διαμορφώνεται από τα άτομα που την απαρτίζουν και, συνεπακόλουθα, κάθε αλλαγή στο ατομικό πεδίο επιφέρει αλλαγή και στο συλλογικό, η διάδοση και η ενδυνάμωση του θεσμού της διαμεσολάβησης ως εναλλακτικού τρόπου επίλυσης μιας διαφοράς αντί για τον μακρύ κι επίπονο δρόμο μιας αντιδικίας, θα δημιουργήσει μια κοινωνία πιο ήρεμη, πιο θετική, πιο πολιτισμένη.
Μια κοινωνία πιο ανθρώπινη.